شایستگی‌های مورد نیاز معلمان ریاضی کارآمد: از دیدگاه‌ دانشجو-معلمان رشته آموزش ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش ریاضی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران

2 دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت یادگیری درس ریاضی و توسعه تفکر ریاضیاتی در دانش‌آموزان دوره متوسطه، نقش معلم ریاضی به عنوان یک عامل کلیدی در این فرآیند غیرقابل انکار است. هدف این تحقیق، شناسایی شایستگی‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای مورد نیاز معلمان ریاضی کارآمد دوره متوسطه از دیدگاه دانشجو-معلمان رشته آموزش ریاضی است.

این پژوهش به شیوه پژوهش کیفی، به روش پدیدارشناسی با جامعه پژوهشی دانشجو-معلمان سال آخر رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان شهر تبریز در سال تحصیلی 1403-1402 است. نمونه‌ها به‌صورت هدفمند انتخاب گردیدند و حجم آن با توجه به ماهیت پژوهش کیفی تا اشباع داده‌ها (31 نفر) ادامه یافت. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختارمند گرد‌آوری گردید و با استفاده از روش پیشنهادی اسمیت (1995) تجزیه و تحلیل شد. برای ارزیابی اعتبار داده‌های پژوهش، از روش‌های برقراری ارتباط مناسب و جلب اعتماد، بازبینی مداوم داده‌ها، بررسی کفایت داده‌ها، مرور مضامین با مشارکت‌کنندگان و بررسی همکار استفاده گردید.

چهار مضمون اصلی شامل تخصص‌ها و مهارت‌های علمی، مهارت‌های تدریس و یادگیری، توانمندی‌های اجتماعی و ارتباطی، و ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی استخراج شد. مضامین فرعی این پژوهش نشان‌دهنده اهمیت تسلط به دانش تخصصی و به‌روز، آشنایی با فناوری‌های نوین آموزشی، شناخت بدفهمی‌های دانش‌آموزان و روش‌های رفع آن‌ها، مهارت‌های ارتباطی قوی، توجه به تفاوت‌های فردی، و ایجاد فضای حمایتی و انگیزشی در تدریس است.

معلمان ریاضی برای ارائه آموزش مؤثر باید ترکیبی از مهارت‌های علمی، ارتباطی، و شخصیتی را داشته باشند و با بهره‌گیری از روش‌های نوین و توسعه حرفه‌ای مداوم، فرآیند یادگیری درس ریاضی را بهبود ببخشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Competencies needed by effective mathematics teachers: from the perspective of student-teachers in the field of mathematics education

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Raei 1
  • Fatemeh MardanArbat 2
1 Department of Mathematics Education, Farhangian University, PO Box 889-14665 Tehran, Iran
2 Farhangian University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Given the importance of learning mathematics and developing mathematical thinking in secondary school students, the role of the mathematics teacher as a key factor in this process is undeniable. The aim of this research is to identify the general, specialized, and professional competencies required for effective secondary mathematics teachers from the perspective of student-teachers in the Mathematics Education program.
This research employed a qualitative approach using phenomenology, focusing on senior student-teachers in the Mathematics Education program at the University of Teacher Education in Tabriz during the 2023-2024 academic year. Samples were purposefully selected, continuing until data saturation was reached (31 participants). Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using Smith's (1995) proposed method. To evaluate the credibility of the research data, appropriate communication and trust-building methods, continuous data review, data adequacy assessment, theme review with participants, and peer review were utilized.
Four main themes were identified: scientific expertise and skills, teaching and learning skills, social and communication competencies, and behavioral and personality traits. The sub-themes of this research highlight the importance of mastery of up-to-date specialized knowledge, familiarity with modern educational technologies, understanding students' misconceptions and methods to address them, strong communication skills, attention to individual differences, and creating a supportive and motivating teaching environment.
Mathematics teachers must possess a combination of scientific, communication, and personal skills to provide effective instruction. By utilizing modern methods and engaging in continuous professional development, they can enhance the learning process of mathematics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competencies
  • mathematics education
  • mathematics teacher
  • teaching methods
  • teaching skills